Σε έναν πίνακα που φαινομενικά μοιάζει με μια απλή «νεκρή φύση», ο Salvador Dalí ανατρέπει κάθε σταθερά. Στο έργο του Still Life – Fast Moving (1956), τίποτα δεν είναι νεκρό, τίποτα δεν είναι σταθερό, τίποτα δεν μένει στη θέση του. Όλα αιωρούνται, πετούν, στρέφονται στο κενό, ακόμα κι ένα ποτήρι κρασί.
Ο πίνακας απεικονίζει μιας τυπική σκηνή τραπεζιού. Ένα μπουκάλι, ένα ποτήρι κρασί, φρούτα, μαχαίρι, ένα πιάτο. Όμως όλα αυτά κινούνται. Είναι στον αέρα σαν να τα έχει απελευθερώσει μια αόρατη έκρηξη. Το τραπέζι διαλύεται, οι νόμοι της φυσικής καταργούνται. Μπροστά μας δεν έχουμε μια απόδοση της πραγματικότητας, αλλά της ψυχικής κατάστασης που μπορεί να γεννηθεί από τη μέθη, είτε του κρασιού, είτε του χρόνου, είτε του ίδιου του έρωτα για τη ζωή.
Το κρασί εδώ είναι ένας πρωταγωνιστής του χάους, μια ρευστή ουσία που συμβολίζει την απελευθέρωση από τη βαρύτητα της λογικής. Το ποτήρι με το κρασί πετάει σαν σκέψη που δεν υπακούει στους περιορισμούς. Δεν έχουμε την τάξη μιας παραδοσιακής «νεκρής φύσης», αλλά τη ρευστότητα του ασυνείδητου.
Το κρασί στον πίνακα δεν προσφέρεται. Δεν καταναλώνεται. Δεν ηρεμεί. Αντίθετα, αναστατώνει. Διαταράσσει την τάξη και φέρνει μια νέα πραγματικότητα. Μπορεί να είναι το κρασί ενός ονείρου, ή μιας αποκάλυψης. Σε κάθε περίπτωση, ο Dalí μας λέει πως το κρασί δεν είναι μόνο για το τραπέζι αλλα και για το υποσυνείδητο.
Ενώ όλα φαίνονται να κινούνται με βίαιη ταχύτητα, ένα φύλλο άμπελου μοιάζει να είναι ακίνητο ή τουλάχιστον πιο ήρεμο. Σαν να είναι ο σιωπηλός μάρτυρας μιας έκρηξης που δεν ελέγχεται. Είναι η φωνή της φύσης μέσα στην τρικυμία του ανθρώπινου ψυχισμού.
Το φύλλο της αμπέλου έχει ιστορικά συνδεθεί με την κάλυψη και τη ντροπή (όπως στον Αδάμ και την Εύα), αλλά στον Dalí λειτουργεί αντίθετα. Αποκαλύπτει αντί να καλύπτει. Αποκαλύπτει την αρχή. Τη ρίζα. Τον χρόνο. Και έτσι το έργο αποκτά μια υπαρξιακή έννοια. Ότι όσο κι αν αιωρούμαστε, όσο κι αν διαλυθούμε, πάντα θα μας ακολουθεί κάτι από τις ρίζες μας.
